عملیات مرمت آثار سینمایی که طی یک برنامه‌ریزی طولانی مدت و از چند سال قبل با ترمیم و احیای فیلم‌های «اون شب که بارون اومد» و «گاو » آغاز شد با فیلم‌های «باد صبا »، «برای آزادی»، «خانه خدا»، «ناخدا خورشید» و ... ادامه یافت که البته علاوه بر نمایش عمومی این فیلم‌ها در برنامه‌های متعدد سینمایی، جشن‌ها و جشنواره‌های داخلی و خارجی، گزارش‌های مفصلی درباره شیوه و روند بازسازی و مرمت دیجیتال این فیلم‌ها در مطبوعات و سایت‌های فرهنگی و هنری منعکس شده است.
روند بازسازی و مرمت تعداد دیگری از فیلم‌های مهم تاریخ سینمای ایران همچنان ادامه دارد و به بهانه فرارسیدن روز ملی سینما، فیلمخانه ملی ایران به مدیریت لادن طاهری صحنه‌هایی از نسخه مرمت شده فیلم «ستارخان» علی حاتمی که زنده‌یاد عزت‌الله انتظامی ، علی نصیریان ، عنایت بخشی، پرویز صیاد ، جلال پیشواییان، محمدعلی کشاورز در آن بازی کرده‌اند را برای اولین بار در اختیار رسانه ها قرار داده است.
«ستارخان » فیلمی به کارگردانی مرحوم علی حاتمی در تابستان سال 1351 ساخته و در اسفندماه همان سال در چند سینمای تهران اکران عمومی شد. اما این فیلم پس از نمایش عمومی دچار حاشیه‌هایی شد و انتقادهای زیادی را به آن وارد کردند که این انتقادها بیشتر حول و حوش تحریف شخصیت ستارخان و ضدیت با مشروطه بود، با این حال برخی اساتید تاریخ هم در سال‌های بعد «ستارخان» را فیلمی ماندگار و با قدرت درباره تاریخ مشروطه دانسته‌اند.
علی حاتمی درباره این فیلم گفته بود:« در طی این سال‌ها هیچ‌گاه ادعا نکرده‌ام که مورخ هستم، یا قصد دارم تاریخ را به شکل کرونولوژیک یا حتی از روی فلان نسخه تاریخی یا فلان متن مکتوب به تصویر بکشم. شاید روزی بخواهم یا دست به انجامش بزنم، اما اکنون نگفته‌ام و مستند هم نساخته‌ام. من همیشه نسخه خودم را از وقایع تاریخی، اجتماعی، فرهنگی – در مواردی که موضوع فیلم یا قصه‌ام در یک زمان یا مکان تاریخی مشخص رخ داده است – ساخته‌ام که گاهی این نسخه نزدیکی یا مختصری نزدیکی به واقعه داشته است.»
این کارگردان در جای دیگری هم بیان کرده بود: «در تاریخ هیچ وقت صد در صد به یک خط مستقیم برنمی‌خوریم، همیشه یک سری نقطه چین وجود دارد که فیلم‌ساز یا مولف باید از فکر خودش برای پر کردن این نقطه چین‌ها استفاده کند. من برای نوشتن سناریوی ستارخان تقریبا تمام کتاب‌های تاریخی را که درباره نهضت مشروطیت نوشته شده بودند به دقت مطالعه کردم و در خیلی از موارد به تناقض‌گویی‌های زیادی برخورد کردم.»
گفته می‌شود که حاتمی در این فیلم برای اولین بار طبقات فرماندهان نظامی مشروطه را تحلیل کرده و همچنین برای جلوه‌های ویژه از یک متخصص اروپایی استفاده کرده است و همین‌ها سبب اهمیت فیلم «ستارخان» شده است.
این فیلم 35 سال بعد در جلسه‌ای نمایش داده شد و مورد نقد و بررسی قرار گرفت که در آن روز عزت‌الله انتظامی بازیگر نقش «حیدخان عمواوغلی» بیان کرده بود: «فیلم‌برداری «ستارخان» در تیرماه 51 شروع شد و در زمستان هم به پایان رسید. سه ماه در تبریز و بقیه زمان را در تهران مشغول بودیم و با امکانات آن دوره بسیار شرایط سختی را پشت‌سر گذاشتیم و متاسفانه آن‌طور که باید به این فیلم، بها داده نشد.»
زنده‌یاد عزت الله انتظامی گفته بود: ««ستارخان» روایت علی حاتمی است و در شرایطی که کسی به تاریخ نمی‌پردازد همین‌که حاتمی این قدم را برداشت بسیار قابل احترام است و قطعا اگر فیلم را کارگردان دیگری می‌ساخت به‌گونه دیگری ساخته می‌شد. ضمن اینکه باید توجه کرد این فیلم در زمان فیلم‌فارسی ساخته شده و از فیلم‌های الان (سال 86) هم بهتر است. البته درباره مشروطیت روایت‌های گوناگونی وجود دارد و علی حاتمی با مطالعه‌ای که داشته این فضا را انتخاب کرده است و معتقدم هنوز کسی نمی‌تواند مانند حاتمی بنویسد.»
منبع: ایسنا
